“Εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει. Εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει.” Ιωάν. 12:24.

Τον κύκλο «πλους» αποτελεί μια ενότητα εννέα προσώπων. Το καθ’ ένα απ’ αυτά συνιστά μια ετερότητα και εκφράζει με το δικό του μοναδικό τρόπο την αλήθεια του ‘προσώπου’.

Το ‘πρόσωπο’ συνεπάγεται όχι απλώς την ελευθερία να έχεις διαφορετικές ιδιότητες, αλλά κυρίως την ελευθερία απλώς να είσαι ο εαυτός σου. Αυτό σημαίνει ότι ένα πρόσωπο δεν υπόκειται σε κανόνες και στερεότυπα. Δεν μπορεί να ταξινομηθεί με κανέναν τρόπο. Η μοναδικότητά του είναι απόλυτη. Μόνο ένα ‘πρόσωπο’ είναι ελεύθερο με την πραγματική έννοια.

Το ‘πρόσωπο’, ως βαθιά και ασύγχυτη κοινωνία-εν-τη-ετερότητι, είναι ταυτόχρονα το άτομο και η κοινωνία, ο ένας και οι πολλοί, το ‘εγώ’ στην πληθυντική του έννοια.. Η ουσία του προσώ­που συνίσταται ακριβώς στο ότι είναι μια αποκάλυψη της αλήθειας του είναι, όχι όμως ως ουσία και φύση, αλλά ως τρόπος υπάρξεως, ο οποίος συγκεφαλαιώνει στην ύπαρξή του την καθολική ανθρώπινη φύση και ταυτόχρονα την υπερβαίνει, μια που ο τρόπος υπάρξεώς του είναι η ελευθερία και η ετερότητα.

Το ‘πρόσωπο’ είναι μια ταυτότητα που προκύπτει μέσω της σχέσης. Είναι ετερότητα σε κοινωνία και κοινωνία σε ετερότητα. Είναι ένα ‘εγώ’ σε αέναη κίνηση, που μπορεί να υπάρχει μόνο εφόσον σχετίζεται με ένα ‘εσύ’, το οποίο επιβεβαιώνει την υπόσταση και την ετερότητά του. Αν απομονώσεις το ‘εγώ’ από το ‘εσύ’, χάνεις όχι μόνο την ετερότητά του, αλλά την ίδια την ύπαρξή του.

Έτσι το ‘πρόσωπο’, κυρίως και κατ’ εξοχήν, είναι μια ετερότητα ‘εν πλω’. Είναι ένα εγώ, που άνοιξε πανιά, που σαλπάρει και ταξιδεύει για να συναντήσει ένα ‘εσύ’.

• Τη χαρά της συνάντησης εκφράζει η Ναυσικά , ενώ τη χαρά αυτού καθ’ εαυτού του ταξιδιού, ο Εύπλους .
• Τη γενναιότητα της εξόδου από την ατομικότητα, και την αποφασιστικότητα που αψηφά το ρίσκο του ‘πλου’ σαρκώνει ο Καλλίπλους , ενώ την αγαπητική διάθεση, που κινητοποιεί αυτή την έξοδο και δίνει το μπούσουλα, σαρκώνει η Πλειάς.
• Στο γλυπτό ΣΤΗ Δ’ ΑΡ’ ΑΝΑΪΞΑΣ, κρυσταλλώνεται η καλή αλλοίωση που ο ‘πλους’ επιφέρει στον ταξιδιάρη. Αυτήν διακρίνει κανείς στο κουρασμένο, αλλά γεμάτο ευτυχία πρόσωπο του Οδυσσέα, όταν αντικρίζει επιτέλους τα γνώριμα εδάφη, που όμως ..του φαίνονται σαν ‘άλλα’.
• Το άγουρο και συνάμα γοητευτικό του παράτολμου ‘πλου’ προσωποποιεί ο Αγένειος Δόκιμος της Τρικυμίας, ενώ η Μαρτυρία κοιτά κατά πρόσωπο τη φρίκη του ναυαγίου.
• Τη γενναιότητα της απόφασης για αλλαγή πλεύσης, που περιγράφει ο Καβάφης στο ποίημά του ‘Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον’, σαρκώνει το γλυπτό Αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.
• Τέλος στο γλυπτό Περιθώριο, μαρτυρείται η αναζήτηση προσωπικής σχέσης, ακόμη και όταν η ετερότητα σπρώχνεται στο περιθώριο της ζωής.

Αριστείδης Βαρριάς